Lộ trình số hóa nhà máy: Từ giám sát rời rạc đến vận hành thông minh toàn diện

Nhiều doanh nghiệp sản xuất tại Việt Nam vẫn đang quản lý sản xuất bằng các công cụ rời rạc như Excel, dẫn đến sự chậm trễ, lãng phí và sai sót trong vận hành. Để bắt kịp xu thế công nghiệp 4.0, một lộ trình số hóa bài bản – từ ERP đến MES/MOM và Smart Factory – chính là chìa khóa nâng cao hiệu suất, minh bạch dữ liệu và khả năng cạnh tranh.

Vấn đề khi sản xuất dựa vào giám sát rời rạc

Ở giai đoạn đầu phát triển, các doanh nghiệp thường sử dụng Excel, giấy tờ thủ công hoặc phần mềm rời rạc để quản lý kế hoạch sản xuất, tồn kho, năng suất nhân công. Tuy nhiên, khi quy mô mở rộng, các công cụ này bắt đầu bộc lộ nhiều hạn chế:

• Thiếu đồng bộ dữ liệu giữa các phòng ban
   
• Không thể theo dõi tiến độ sản xuất theo thời gian thực
   
• Khó khăn trong truy xuất nguồn gốc và đánh giá hiệu suất
   
• Dữ liệu sai lệch do phụ thuộc vào nhập liệu thủ công
   

Tình trạng này khiến doanh nghiệp khó đưa ra quyết định nhanh chóng, dẫn đến lãng phí nguồn lực, tỷ lệ lỗi cao, giảm năng suất và giảm khả năng đáp ứng thị trường.
 

Lộ trình số hóa sản xuất: Từ Excel đến Nhà máy thông minh

AES Việt Nam đề xuất lộ trình 4 bước chuyển đổi số phù hợp với mức độ trưởng thành số của từng doanh nghiệp:

Bước 1: Excel – Tiện lợi nhưng không đủ

• Công cụ phổ biến nhất trong giai đoạn sơ khởi của chuyển đổi số.
   
• Ưu điểm: Dễ sử dụng, không cần chi phí đầu tư lớn.
   
• Hạn chế: Không có tính bảo mật, không đồng bộ, không thể mở rộng cho hệ thống vận hành phức tạp.
   

Ví dụ: Một xưởng sản xuất bao bì dùng Excel để theo dõi đơn hàng, nhưng khi số lượng đơn vượt quá 200/tháng, họ mất kiểm soát trong việc đối chiếu tiến độ sản xuất, gây chậm giao hàng và mất uy tín.

Bước 2: ERP – Chuẩn hóa dữ liệu và vận hành quản trị

ERP (Enterprise Resource Planning) là hệ thống phần mềm giúp tích hợp các hoạt động quản trị doanh nghiệp như kế toán, mua hàng, quản lý kho, đơn hàng, nhân sự.

• Ưu điểm: Tăng khả năng kiểm soát tài nguyên và tài chính; chuẩn hóa dữ liệu doanh nghiệp.
   
• Hạn chế: Không theo dõi được các hoạt động chi tiết tại xưởng sản xuất (shop floor), không quản lý được máy móc, nhân công và nguyên vật liệu theo thời gian thực.
   

Ví dụ thực tế – Công ty Nhôm kính tại Bình Dương:
Trước đây, công ty chỉ dùng Excel và phần mềm kế toán riêng lẻ. Sau khi triển khai hệ thống ERP Odoo (do AES Việt Nam tư vấn), công ty đã đồng bộ hóa đơn hàng – mua hàng – kho vận – kế toán chỉ trong 1 tháng. Tuy nhiên, việc kiểm soát tiến độ sản xuất vẫn phải ghi chép thủ công, gây nghẽn tại khâu xưởng.

Bước 3: MES/MOM – Kiểm soát toàn bộ sản xuất theo thời gian thực

MES (Manufacturing Execution System) hoặc MOM (Manufacturing Operations Management) là hệ thống trung gian kết nối dữ liệu từ ERP xuống xưởng và ngược lại. Đây là bước cốt lõi để tiến tới nhà máy thông minh.

Chức năng nổi bật của MES/MOM:

• Quản lý lệnh sản xuất, nhân sự, thiết bị và nguyên vật liệu
   
• Giám sát và phân tích OEE – hiệu suất thiết bị tổng thể
   
• Ghi nhận thời gian dừng máy, nguyên nhân, sản lượng, chất lượng
   
• Truy xuất nguồn gốc theo từng lô/sản phẩm
   
• Tích hợp với SCADA/PLC, IoT để thu thập dữ liệu tự động
   

Ví dụ thực tế – Nhà máy điện tử tại Bắc Ninh:
Công ty chuyên sản xuất bảng mạch điện tử (PCB) đã triển khai giải pháp Delmia Apriso MES với sự hỗ trợ từ AES Việt Nam. MES được kết nối với 42 máy SMT, tự động thu thập dữ liệu về nhiệt độ, lỗi hàn, tốc độ đặt linh kiện.
Kết quả đạt được sau 6 tháng:

• Tỷ lệ lỗi sản phẩm giảm từ 1.9% xuống còn 0.7%
   
• Dừng máy do lỗi không báo giảm 45%
   
• Rút ngắn thời gian xử lý khiếu nại từ khách hàng xuống còn 2 ngày

Bước 4: Smart Factory – Nhà máy thông minh 4.0

Khi ERP – MES – các thiết bị IoT – AI được kết nối thành một hệ thống thống nhất, nhà máy bước vào cấp độ vận hành thông minh, giúp:

• Ra quyết định tự động dựa trên phân tích dữ liệu (AI/ML)
   
• Bảo trì dự đoán – predictive maintenance
   
• Quản lý chuỗi cung ứng linh hoạt theo thời gian thực
   
• Cung cấp mô hình sản xuất linh hoạt (mass customization)
   

Ví dụ thực tế – Công ty sản xuất linh kiện nhựa kỹ thuật cao tại Long An:
Công ty áp dụng giải pháp nhà máy thông minh tích hợp:

• MES + IoT cảm biến độ rung, nhiệt độ
   
• Hệ thống AI phân tích dữ liệu lỗi khuôn mẫu
   
• Kết nối trực tiếp với hệ thống đặt hàng từ khách qua API
   

Sau 12 tháng vận hành:

• Giảm 60% thời gian phát hiện lỗi sản phẩm
   
• Chủ động lên kế hoạch bảo trì theo điều kiện thực tế thay vì định kỳ
   
• Năng suất tăng 25% nhờ cải tiến vận hành tự động
   

AES Việt Nam – Đối tác chuyển đổi số đáng tin cậy

Với hơn 10 năm kinh nghiệm tư vấn và triển khai phần mềm công nghiệp, AES Việt Nam hiện là đối tác của nhiều thương hiệu toàn cầu như Dassault Systèmes, Hexagon, Rockwell, và cung cấp trọn bộ giải pháp:

• Phân tích mức độ trưởng thành số
   
• Tư vấn lộ trình triển khai phù hợp
   
• Triển khai phần mềm ERP, MES/MOM, IoT
   
• Đào tạo, bảo trì và hỗ trợ lâu dài

📩 Liên hệ để nhận tư vấn miễn phí lộ trình số hóa phù hợp cho doanh nghiệp của bạn!

📞 Hotline: 0961 402 699
📧 Email: contact@aesvietnam.com
🌐 Website: https://aesvietnam.com/